Dyslexia and Social Exclusion: Μαΐου 2011

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Δ1 Τάξη, 142 Δημοτικό Αθήνας
2009. Αρχή του προγράμματος "Και ίδιοι και διαφορετικοί".

Ξεκινάμε με τυχαίο χωρισμό σε ομάδες και μια μεγάλη ζωγραφιά ανά ομάδα σχετική με αυτό που φανταζόμαστε και περιμένουμε μέσα από αυτό το πρόγραμμα.

Τέσσερεις ομάδες, τέσσερα πόστερς, με αλυσίδες φιλίας, τους εαυτούς μας, δράκους, χαμόγελα, το σήμα της ειρήνης, θάλασσα και οικολογικές ανησυχίες.

Δραστηριότητες αυτογνωσίας και γνωριμίας με τους άλλους.

Για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους πρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Χαρακτηρίζοντας τον εαυτό μας βλέπουμε πως έχουμε πολλά κοινά με τους άλλους. Βρίσκοντας τα καλά μας στοιχεία τονώνουμε την αυτοεκτίμησή μας.
Όλοι είμαστε διαφορετικοί αλλά κανείς δεν θέλουμε να μένει έξω από την ομάδα.
ΟΛΟΙ ΑΞΙΖΟΥΜΕ.

Συναισθήματα

Ποιά είναι, πώς εκφράζονται, πώς καταπιέζονται πολλές φορές, πόσο φυσικά είναι.... Βλέπουμε πως δεν αντιδράμε όλοι με τον ίδιο τρόπο στις διάφορες καταστάσεις, γιατί ο καθένας μας είναι διαφορετικός. Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε το θυμό από την επιθετικότητα και τη βία. Το θυμό πρέπει να τον αποδεχόμαστε, όμως τη βίαιη αντίδραση πρέπει να την προλαβαίνουμε και να βρίσκουμε καλύτερες λύσεις.
Η ΒΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ.

Στα πόστερ με το κολλάζ συναισθημάτων, βάζει η κάθε ομάδα τα δικά της επίθετα κάτω από τις εικόνες που επιλέγει, στα ελληνικά, στα αγγλικά, στα αλβανικά και στα πολωνικά.

Painting the poverty

http://3lyk-n-filad.att.sch.gr/1_Maths/Greek/Paintingthe1000_0001.wmv

Watch the video below!!! Click Play...

Better view: right click - zoom - full screen

Δευτέρα 9 Μαΐου 2011

Επίσκεψη στο Άσυλο Ανιάτων Αθηνών

«Ένα μάθημα ζωής»

Την Τρίτη 12/4/2011 οργανώσαμε μια επίσκεψη με ομάδα δεκατριών μαθητών της Β΄ τάξης του 3ου Γ।Ε.Λ. Νέας Φιλαδέλφειας στο Άσυλο Ανιάτων στη Κυψέλη στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος κατά του κοινωνικού αποκλεισμού. Σκοπός μας ήταν να γνωρίσουμε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής και να μάθουμε αν οι τρόφιμοι του Ασύλου ζουν στο περιθώριο ή όχι.

Φτάνοντας εκεί διαπιστώσαμε ότι το κλίμα ήταν πολύ φιλόξενο! Στον εξωτερικό χώρο υπήρχαν πάρκα γεμάτα με δέντρα και λουλούδια καθώς και μια ευρύχωρη, ωραία διακοσμημένη καφετέρια, γεμάτη με «χαμόγελα» και καλόκαρδους ανθρώπους έτοιμους να σου πουν από την ψυχή τους «καλημέρα»। Στο εσωτερικό του ιδρύματος εντυπωσιακή ήταν η ζεστασιά που ένιωθες και η επιθυμία των ανθρώπων, ιατρών και νοσηλευόμενων να επικοινωνήσουν όπως μπορούσε ο καθένας και να ξεκινήσουν συζήτηση μαζί σου।

Το Άσυλο Ανιάτων είναι ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα για την περίθαλψη ατόμων με αναπηρίες που είναι ανίατες, δηλαδή δε θεραπεύονται. Υπάρχουν άνθρωποι με βαριές αναπηρίες, όπως ένας άνδρας που ήταν ακρωτηριασμένος από τη μέση και κάτω και άλλοι που βρίσκονταν σε κώμα για χρόνια. Ακόμη υπάρχουν ελαφρότερες περιπτώσεις ανθρώπων με μερική αναπηρία εξαιτίας κληρονομικής νόσου ή επίκτητης, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, παραπληγίες και ημιπληγίες. Υπάρχουν άτομα με νοητική στέρηση και σύνδρομο Down καθώς και αρκετοί με κάποια ή απόλυτη νοητική διαύγεια.

Για παράδειγμα, η κ. Μαίρη που ήταν καθηγήτρια Αγγλικών πριν μείνει ανάπηρη από ατύχημα, μας εντυπωσίασε με τη μόρφωσή της και την κοινωνικότητά της. Στο ίδιο δωμάτιο συναντήσαμε την κ. Μαρουδιώ , η οποία παρόλο που είχε τελειώσει μόνο το Δημοτικό και βρισκόταν στο Άσυλο από μικρή, είχε καταπληκτική ευφράδεια λόγου και μας απήγγειλε ένα ποίημά της. Έπειτα ανακαλύψαμε τη Δήμητρα που χρωμάτιζε με μαρκαδόρους σχέδια από παιδικά βιβλία. Επικοινωνούσε με τα χρώματα και με τα μάτια της μόνο. Παράπονο για την κόρη της που είχε χρόνια να την δει είχε η κ. Κατερίνη η οποία νοσηλευόταν 38 χρόνια στο Ίδρυμα. Δίπλα της ήταν η κ. Γιάννικα που νοσηλευόταν ήδη για 42 χρόνια και μας απάντησε «το σπίτι μου είναι εδώ!). Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή όταν μια κωφάλαλη κοπέλα σηκώθηκε και έτρεξε να μας αγκαλιάσει όλους έναν-έναν και προσπαθούσε με τα μάτια και το σώμα να μας δείξει τη χαρά της που βρισκόμαστε εκεί. Αξέχαστος θα μας μείνει ο επικοινωνιακός Σταύρος που μας αποχαιρέτησε στην έξοδο με το καροτσάκι του, μας διηγήθηκε με χαμόγελο ότι από κάποιο πυρετό όταν ήταν μωρό έμεινε ανάπηρος και εδώ και 28 χρόνια ζει στο Άσυλο. Μας άφησε με χαρά να φωτογραφηθούμε μαζί του και μας έδωσε το τηλέφωνό του λέγοντας «να’ ρχεστε».

Από ό,τι διαπιστώσαμε, οι περισσότεροι τρόφιμοι προτιμούσαν να ζουν μαζί στο χώρο αυτό παρά στα σπίτια από τα οποία ήρθαν. Προφανώς οι δικοί τους δε μπορούσαν να τους προσφέρουν όλες τις υπηρεσίες που προσφέρει το άσυλο. Όπως για παράδειγμα νοσηλευτές, νευρολόγους, εργασιοθεραπευτές και διάφορους άλλους γιατρούς οι οποίοι φρόντιζαν την υγεία τους. Όσοι ήθελαν μπορούσαν να επισκέπτονται τους νοσηλευόμενους δύο φορές την ημέρα καθώς υπήρχε η δυνατότητα παραμονής στο σπίτι. Επίσης οι επισκέψεις στην φύση και οι περίπατοι στην πόλη με συνοδούς δεν παραλείπονται. Από τις εργασιοθεραπείες που κάνανε είχαν πλέον την δεξιότητα να κάνουν χειροτεχνίες και να τις εκθέτουν βγάζοντας έτσι και αυτοί το χαρτζιλίκι τους. Εύκολα γίνεται αντιληπτό λοιπόν ότι οι τρόφιμοι συνυπήρχαν φιλικά μεταξύ τους επομένως η κοινωνικοποίησή τους είναι καλύτερης ποιότητας από αν ήταν έξω- όπως απάντησαν και οι ίδιοι ‘καλύτερα εδώ’-.

Η συγκίνηση ήταν αναπόφευκτη! Ίσως αυτοί οι άνθρωποι να αξίζουν πολύ περισσότερο τον σεβασμό, την εκτίμηση και τον θαυμασμό μας σε σύγκριση με άλλους της κοινωνίας μας. Ίσως εκεί να παίρνεις αληθινά χαμόγελα και αγάπη. Μια εικόνα ίσον με χίλιες λέξεις λένε…

Μας γεννήθηκαν πολλές απορίες ζώντας λίγα λεπτά εκεί μέσα… Άραγε είναι καλύτερα να γεννηθείς έτσι ή στην πορεία της ζωής να σου συμβεί το αναπόφευκτο; Μπορούμε να φανταστούμε την απάντηση η οποία δεν είναι άλλη από το να γεννηθείς ίσως έτσι. Συνεπώς εκτιμήσαμε εμείς οι ίδιοι την ζωή και την υγεία μας. Μάθημα ανιδιοτέλειας και πλήγμα κατά του εγωισμού πήραμε από αυτή την επίσκεψη παρά από κάθε άλλο σχολικό μάθημα.

Και τώρα; Όλα θα πάνε χαμένα αν δεν τους επισκεφθούμε ξανά… όχι για αυτούς που μας το ζήτησαν μόνο αλλά και για εμάς τους ίδιους! Παράδειγμα για εμάς μια επισκέπτρια που συναντήσαμε 78 χρόνων και μας είπε "έρχομαι εδώ από τα 15 μου όχι για να δώσω αλλά για να πάρω δύναμη."!

Από τις μαθήτριες :

Μπαμπίλη Αγάπη

Νταϊφά Βενετία

Βρεττάκη Αναστασία

Πολίτη Διονυσία

Ευχαριστήρια απάντηση της Προέδρου του Ασύλου Ανιάτων προς το σχολείο μας

Σημείωση:

Η επίσκεψη μαθητών του 3ου ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας "Μίλτος Κουντουράς" στο Άσυλο Ανιάτων Αθηνών έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος Αγωγής Υγείας "ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ και ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ" του 3ου ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας "Μίλτος Κουντουράς" και διενεργήθηκε με πρωτοβουλία των καθηγητριών κ. Λέλη Αθηνάς (ΠΕ1) και Σούμπαση Σταυριάνας (ΠΕ6).

Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΦΤΩΧΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ

Ο πλούσιος Λάζαρος
Είμαι ο Λάζαρος.
Είμαι 27, ψηλός, λεπτός
όμορφος,
με μακριά ξανθά μαλλιά
και μπλε μάτια.

Πάντα απολάμβανα τη ζωή.
Όταν προσκαλώ φίλους
πάντα διασκεδάζουμε
με καλό φαγητό και εξαιρετικό κρασί.
Αντιπαθώ όλα τα είδη δουλειάς.
Όταν αγοράζω κάτι
είναι για καθαρή ευχαρίστησή μου.
Δεν έχω εχθρούς.
Προτιμώ τις ευχάριστες σχέσεις
από τις περίπλοκες.
Είμαι απλά χαρούμενος που είμαι ο εαυτός μου
και ποτέ δεν θ’ αντάλλαζα
την μοίρα μου με κάποια άλλη.
Μερικές φορές πριν κοιμηθώ,
μου αρέσει να ξαπλώνω στο κρεβάτι
και να συλλογίζομαι.
Αλλά δεν είμαι φιλόσοφος
Έτσι δεν φτάνω σε κανένα συμπέρασμα.
Τότε παραδίνομαι
στον ύπνο μ’ευχαρίστηση
όπως ακριβώς κάποιος που δέχεται
τον κόσμο έτσι όπως είναι.
Φυσικά συνειδητοποιώ
ότι υπάρχει μιζέρια γύρω μου
αλλά το αποδέχομαι
σαν κάποιον που δέχεται
την κακοκαιρία
στην ασφάλεια ενός ζεστού σπιτιού.
Ω, Θεέ μου!
Υπάρχουν τόσοι πολλοί
άστεγοι εκεί έξω
που με κάνουν ν’ αναρωτιέμαι
τι θα έκανα,
αν ήμουν στη θέση τους.
Κατευθείαν απαντάω στον εαυτό μου
ότι δεν θα ήμουνα
ποτέ στη θέση τους.
Με τίποτα!
Είναι μόνο ένας εφιάλτης.
Επί τη ευκαιρία,
Θα ήθελα ν’ αναφέρω
Μια ασήμαντη σύμπτωση
που με ενοχλεί εδώ
και λίγο καιρό.
Όπως είπα,
ονομάζομαι Λάζαρος.
Τώρα, στα σκαλοπάτια του σπιτιού μου
υπάρχει ένας ζητιάνος
που επίσης ονομάζεται Λάζαρος.
Είναι περίπου στην ίδια ηλικία μ’ εμένα.
Είναι επίσης ψηλός και ξανθός
και ίσως να ήταν κι αυτός όμορφος
αν ήταν πιο τυχερός.
Μοιάζει να λιμοκτονεί για χρόνια.
Είναι σκελετωμένος και βρώμικος
και η επιδερμίδα του είναι γεμάτη πληγές.
Μερικές φορές του πετάω
τ’ αποφάγια του δείπνου μου.
Τον λυπάμαι, βλέπετε.
Αλλά επίσης με αηδιάζει.
Είναι τόσο τιποτένιος.
Μόνο τα σκυλιά που τον περιτριγυρίζουν,
για να μοιραστούν το φαγητό του,
δε φαίνεται ν’ αηδιάζουν.
Απλά, γλύφουν τις πληγές του
κι εκείνος τους μιλάει
όσο τα ταΐζει.
Δεν ξέρω τι να
σκεφτώ και πώς να αισθανθώ γι αυτόν.
Γιατί αυτός γεννήθηκε για να υποφέρει
όταν εγώ γεννήθηκα για ν’ απολαμβάνω;
Τέλος πάντων, η ζωή είναι ζωή.
Δεν υπάρχει τίποτα κοινό
ανάμεσα σ’ εμάς τους δυο,
εκτός από το όνομα.
Υπάρχει μια τεράστια άβυσσος ανάμεσά μας
που είναι μοιραίο να μεγαλώνει
όσο περνάει ο καιρός
γιατί αυτός γίνεται όλο και πιο φτωχός
και πιο άρρωστος συνεχώς
όταν εγώ γίνομαι όλο και πιο πλούσιος
κι ευτυχισμένος.
Οι φίλοι μου με ρωτάνε
γιατί τον κρατάω
στο κατώφλι μου.
Δεν μπορούν ν’ αντέξουν στη θέα του
ούτε στη μυρωδιά του…
Οι φιλενάδες μου είναι αναγκασμένες
να κρατάνε τα φουστάνια τους μακριά απ’ αυτόν
και τα σκυλιά του,
όταν διασχίζουν το κατώφλι μου.
Αλλά τον αφήνω να κείτεται εκεί.
Έχω το παράξενο προαίσθημα
ότι σύντομα θα πεθάνει.
Γιατί στο καλό
έχει διαλέξει το κατώφλι μου
για να πεθάνει;

Ο φτωχός Λάζαρος
Με λένε Λάζαρο.
Όλα όσα μπορώ να θυμηθώ
από την παιδική μου ηλικία
είναι ο ήλιος να λαμπιρίζει
στα φύλλα μιας βερικοκιάς.
Πάντα ήμουν φτωχός αλλά υγιείς.
Από την παιδική μου ηλικία
βρέχει συνεχώς.
Οι σταγόνες της βροχής έπεφταν
σαν κατάρα πάνω μου ασταμάτητα.
Μου μούλιασε τα κόκκαλα.
Παρέσυρε μακριά τη ζωή μου,
το σπίτι μου, ακόμα και το δέρμα μου.
Τα κόκκαλά μου πονάνε τόσο
που έχω πέσει μισοπεθαμένος
μπροστά από αυτό το σπίτι.
Σα μια μαριονέτα
που τα σχοινιά της κόπηκαν ξαφνικά.
Μέσα στο σπίτι υπάρχει πάντα διασκέδαση
αλλά η μουσική δε φαίνεται να
με κάνει χαρούμενο πια.
Μου πετάνε φαγητό για να επιβιώσω
και το αφεντικό του σπιτιού
με κοιτάζει να τρώω.
Νομίζω ότι ικανοποιείται όταν τρώω.
Αλλά φοβάμαι πως δε θα μπορώ
Να τον βοηθάω για πολύ ακόμα.
Είμαι σοβαρά άρρωστος και ετοιμοθάνατος.
Ας είναι ικανοποιημένος
με κράτησε εδώ μέχρι το τέλος.
Ίσως να τον αφήνω για να
τον αποδεσμεύσω απ’ το βάρος μου.
δε θα χρειαστεί να με διώξει.

Ο πλούσιος Λάζαρος
Ποιος θα το πίστευε
ότι πέθανα μαζί
με τον φτωχό Λάζαρο αυτή την άνοιξη!
Αυτό ξεπερνούσε τις προσδοκίες μου…
Ποτέ δεν περίμενα
να βρω τον εαυτό μου σ’ ένα τέτοιο μέρος.
Πολύ δυσάρεστο, εντελώς αντίθετο
από τη θέση που μου αρμόζει!
Εδώ βρομάει καμένη γόμα.
κάποιος ρίχνει συνέχεια προσάναμμα
για να συνεχίσει αυτή η φωτιά να καίει αιώνια.
Περιμένω κάποιον
να μου εξηγήσει γιατί ήρθα στην κόλαση.
Ποτέ δεν σκότωσα ή έκλεψα κανέναν.
ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω
Ότι η αδιαφορία είναι η μεγαλύτερη αμαρτία.

Ο φτωχός Λάζαρος
Η επιδερμίδα μου είναι τώρα καθαρή και απαλή.
Είμαι ξαπλωμένος στη σκιά μιας βερικοκιάς.
Είναι σα να μην έχω αφήσει ποτέ αυτό το μέρος.
Είμαι σίγουρος τώρα ότι ήμουν πάντα ένας ευτυχισμένος άνθρωπος!

Ο πλούσιος Λάζαρος
Έχω αρχίσει να συνειδητοποιώ
ότι τιμωρούμαι
για την ευκολία με την οποία
έπεφτα για ύπνο.
Στη γη
έχω πέντε αδέλφια.
Τους λένε…
Απολαμβάνουν
την άνεση και την πολυτέλεια
χωρίς να υποψιάζονται
ότι τίποτα
δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο.
Εντελώς απληροφόρητοι για το ότι
η ζωή δεν ανήκει σε αυτούς.
Προσεύχομαι συνέχεια στον Κύριο
και παρακαλώ τον αγαπημένο Λάζαρο
να τους δώσει μια ευκαιρία
να δουν και να νιώσουν
πριν να είναι πολύ αργά…
Πριν παρθεί η τελευταία τους πνοή,
πριν λησμονηθούν τα ονόματά τους,
πριν γραφτεί «ΤΕΛΟΣ»
στα βιβλία τους από τους αγγέλους,
πριν το παιχνίδι τελειώσει
και όσο αυτοί ξαπλώνουν ακόμα
στα ζεστά τους κρεβάτια
σε τέλεια ανάπαυση και απάθεια,
σε ικετεύω, ΚΥΡΙΕ,
τσάκισε τις καρδιές τους!

Τετάρτη 4 Μαΐου 2011

The rich and the poor Lazarus

Poverty and Wealth by William Powell Frith, 1888

The rich Lazarus

I am Lazarus.
I’m 27, tall, slim,
handsome,
with long blond hair
and blue eyes.
I’ve always enjoyed life.
When I invite friends
we always have a good time
with good food and excellent wine.
I detest all kinds of work.
Whenever I purchase anything,
it is for pure pleasure.
I have no enemies.
I prefer pleasant relationships
to complex ones.
I’m just happy to be myself
and I’d never exchange
my fate for another.
Sometimes, before I get to sleep,
I enjoy lying in bed
and reflecting.
But I’m not a philosopher
so I never reach a conclusion.
Then I comfortably
surrender to sleep
just like one who surrenders
to the world as it is.

Of course, I do realize
there is misery around me
but I accept it
just like one who accepts
stormy weather
in the shelter of a warm home.
Alas!
There are so many
homeless out there
who make me wonder
what I would do,
if I were in their place.
I immediately answer myself
that I would never be
in their shoes.
No way!
It’s just a nightmare.
By the way,
I would like to mention
a trifle coincidence
that has been bothering me
for a while now.

As I said,
my name is Lazarus.
Now, at my doorsteps
there’s a beggar
whose name is also Lazarus.
He’s about the same age as me.
He’s also tall and blond
and he might have been handsome, too
if he were luckier.
He must have been starving for ages.
He’s skinny and filthy
and his complexion is full of wounds.
Sometimes I throw him
the leftovers of my dinner table.
I pity him, you see.
But he also disgusts me.
He’s so miserable.
Only the dogs that gather
around him to share his food
don’t seem to get disgusted.
They just lick his wounds
and he speaks to them
as he feeds them.
I don’t know what to
think and how to feel about him.
Why was he born to suffer
while I was born to enjoy?
Anyway, life is life.
There’s nothing common
between us two
except for the name.
There’s a huge abyss between us
which is bound to widen
as time goes by
because he gets poorer
and more ill all the time
while I’m getting richer
and happier.

My friends have been asking me
why I keep him
at my doorstep.
They can’t stand the sight of him.
neither his smell…
My girlfriends have to
keep their garments away from
him and his dogs
when they cross my threshold.
But I let him lie there.
I have the strange feeling
he is soon going to die.
Why, on Earth,
has he chosen my doorsteps
to die on?

The poor Lazarus
I’m called Lazarus.
All I’ve ever been able to recall
from my childhood
is the sun glittering on the leaves
of an apricot tree.
I’ve always been poor but healthy.
Ever since my childhood
it has been raining.
Raindrops have been falling
like a curse on me.
It’s soaked me to the bone.
It’s swept away my life,
my home, even my skin.
My bones have been aching so
that I’ve dropped half dead
in front of this house.
Just like a puppet
whose strings were suddenly cut.
Inside the house there’s always fun
but music doesn’t seem to
make me happy any longer
I have been thrown food to survive
and the lord of the house
has been watching me eat.
I feel it satisfies him when I eat.
But I’m afraid I won’t be able to
comfort him for much longer.
I’m seriously ill and I’m about to die.
Let him be satisfied
he’s kept me here till the end.
I might also be leaving him
to relieve him from my burden.
He won’t have to cast me away.

The rich Lazarus

Who would have guessed
that I died along with
the poor Lazarus this spring!
That was far beyond my expectations…
Neither had I ever expected
to find myself in a place like this.
So unpleasant, quite unlike my place!
Here it stinks of burning rubber.
Somebody has been throwing tinder sticks
to keep this fire burning eternally.
I’ve been waiting for someone
to explain to me
why I have come to Hell.
I’ve never killed or robbed anyone.
I still can’t believe that
indifference is the greatest sin.

The poor Lazarus

My complexion is now clean and smooth.
I’ve been lying in the shadow of an apricot tree.
It feels as if I had never left this place.

I’m sure now I’ve always been a happy man!

The rich Lazarus

I have started to realize
that I am being punished
for the ease with which
I used to fall asleep.
Back on earth
I have five siblings;
They’re called ………..
They’ve been enjoying
comfort and luxury
without ever suspecting
that nothing is
to be taken for granted.
Totally unaware of the fact that
Life does not belong to them.

I’ve been praying to Lord
and begging dear Lazarus
to give them a chance of
seeing and feeling
before it is too late…
Before their last breath is taken,
before their names are forgotten,
before ‘the End’ is written
in their books by the angels,
before the game is over
and while they’re still lying
in their warm beds
in total cosiness and apathy,
I beg you, LORD,
batter their hearts!

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

Αναφορά - κάρτα προόδου

Homeless in Athens

The poor human being...

Stop the poverty, now!!!

Immigrants

SOCIAL EXCLUSION concerns US ALL

2010 was the European Year against poverty and social exclusion.

As residents of the developed world we tend to think that social exclusion is an issue which concerns only the third world but, in fact, there are so many risk groups of people among us which are threatened by social exclusion that each of us should wonder whether we ourselves might be at risk of becoming outsiders in this modern consumer society.

But what exactly is social exclusion apart from poverty? In modern terms social exclusion is a process of long-term non participation in the economic, civic and social life of the community। In other words, it is deprivation of economic, social and spiritual privileges such as education, health, care, employment, life enjoyment and a sense of self-worth. It is actually the violation of human rights to equal treatment and physical and spiritual well-being. Therefore, social exclusion is a socially structured disadvantage which leads to further marginalization and disengagement and an increasing deficiency in social capital. Most importantly, social exclusion is an act of non -verbal bullying committed by the society.

Is it only the very poor who are at risk? Of course, not. Poverty is both a cause and an effect of social exclusion but there are so many more factors. These are individual characteristics, such as the colour, the race, the sex, the age, the religious and political beliefs, the appearance, the health, the abilities, the family background, the social class as well as one’s qualities and qualifications, i.e. one’s human capital. Interestingly, the personality is a crucial factor. People who are extremely shy, sensitive, nervous, defiant and oppositional, disinterested and detached are more at risk of becoming outsiders.

According to the literature, there are also many school factors that may lead to social exclusion. These are bullying, conflict with teachers, disengagement, alienation, peer pressure, academic pressure, heavy emphasis on hard skills (literacy, numeracy, scientific skills), drop out and truancy. Research has shown that truancy is a symptom of poor adjustability and a predictor of future unemployment, anti-social behavior, family breakdown, depression, low self-esteem as well as failure to set goals and pursue them.

Other factors that are associated with social exclusion are crucial events in a person’s life such as job loss, divorce, accident, death of important Others, disease, moving houses or homelessness. Residence is also very important; living in a care institute, a remote area with poor transport, health, education and sport facilities or living in a ghetto are serious factors contributing to social exclusion. Nutrition and housing are also very important as they seriously affect one’s physical and mental health. It has been established that rough sleepers are ten times more likely to fail at school and at work than people who have a permanent descent home.

Besides, there are also civic and social factors leading to social exclusion. These are the civic institutions, such as racial discrimination laws, education and employment policies. Among the social factors are the moral values of the community such as tolerance to difference and respect to others or consumer values as well as social pathologies such as racism and xenophobia.

When it comes to the consequences of social exclusion we may notice that there is a vicious circle connecting causes and effects. Poverty for instance is both a cause and an effect of social exclusion because marginalization leads to further poverty. Other consequences are unemployment which leads to inability to participate in the consumer society and a sense of worthlessness which in turn creates frustration, depression, suicidal and self-destructive behavior as well as criminal and anti-social behavior and drug or alcohol abuse. At a socvel, social exclusion leads to social conflict and civic war or civic death. Marginalisation has also been related to diminished brain functioning because of non-participation in the decision making processes of the community.

What is the solution? It is the opposite of exclusion, which is social inclusion or social integration. Education is one of the most crucial institutions for inclusion. Inclusive education is free for all and aims at reducing drop-out rates and truancy by encouraging participation and motivating all pupils, laying emphasis on soft skills such as interpersonal skills, communication, team spirit, critical thinking, creativity, relationship building, conflict resolution, integrity, responsibility, perseverance, positive attitude to work, optimism, empathy, assertiveness, decision making, problem solving, community commitment, goal orientation and active citizenship. Showing respect to each pupil, education ought to develop each pupil’s talents and care for their physical, social, mental as well as spiritual well-being in a spirit of freedom, equality, respect and peace.

Other institutions that are responsible for social inclusion are care institutes for orphans and abandoned children, institutes for the disabled, second chance schools as well as rehabilitation centres for former prisoners, alcoholics and drug addicts let alone the numerous non-governmental volunteer organisations. Most importantly, it is up to each one of us to realize that social exclusion concerns us all being a social disease we are all responsible to cure.